زبان آموزی کودکان پیش از دبستان با تاکید بر زبان دوم و مناطق دوزبانه
پیشگفتار
در دنیای امروز اهمیت دوران کودکی به خصوص سال‌های اولیه رشد و تکامل بر همگان ثابت شده است. به همین دلیل توجه به آموزش‌ها و برنامه‌های پیش از دبستان روز به روز بیشتر می‌شود. در کشور ما هم با وجود برخی کاستی‌ها نقش و اهمیت آموزش‌های پیش از دبستان پذیرفته شده و تلاش‌هایی برای بهبود و ارتقای این آموزش‌ها انجام یافته است.
سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش تجربه اجرای ده‌ها طرح و برنامه را در قالب راهنمای برنامه و فعالیت‌های آموزشی و پرورشی دوره پیش‌دبستانی عرضه کرده است. انتظار می‌رود این راهنما رویکرد جدیدی نسبت به دوره پیش دبستانی در کشور به وجود آورد. انتشارات مدرسه به منظور پیگیری علمی مفاد راهنمای مورد اشاره و تولید منابعی مفید و کارآمد در این راستا در صدد برآمده مجموعه کتاب‌هایی را برای مربیان و کارشناسان دوره پیش‌دبستانی تهیه کند.
کتاب حاضر جلد دوم از مجوعه کتاب‌های راهنمای مربیان و کارشناسان دوره پیش‌دبستانی است که به موضوع زبان آموزی کودکان پیش دبستانی با تاکید بر زبان دوم و مناطق دو زبانه می‌پردازد. با عنایت به اصول حاکم بر فعالیت‌های آموزشی و پرورشی دوره پیش‌دبستانی و تاکید به تدوین غیرمتمرکز محتوای فعالیت‌های (توجه به فرهنگ بومی و محلی کودکان) هدف اصلی از تولید این مجموعه همان‌گونه که از عنوان آن هم بر می‌آید راهنمایی برای طراحی و اجرای برنامه‌ها است. این مجموعه می‌تواند الگویی برای تولید منابع دیگر متناسب با نیازها و شرایط مناطق گوناگون کشور باشد.
اگرچه مخاطب اصلی مجموعه مربیان و کارشناسان هستند ولی بسیاری از مطالب آن می‌تواند برای والدین نیز قابل استفاده باشد. همچنین این کتاب‌ها منبع بسیار مناسبی برای دانشجویان علوم تربیتی و به‌ویژه رشته آموزش پیش‌دبستانی و دبستان ست.
ابراهیم اصلانی- دبیر پروژه
فهرست مطالب:
بخش اول کلیاتی راجع به زبان
فصل اول: زبان و ویژگی‌های آن
فصل دوم: توانش زبانی و ارتباطی
توانش زبانی کودکان پنج ساله
فصل سوم: تعاریف
الف: زبان اول
ب: زبان دوم
پ: زبان خارجه
ت: زبان رسمی
ث: زبان آموزشی
فصل چهارم: مهارت‌های زبان
گونه گفتاری و نوشتاری زبان
اهمیت مهارت‌های شفاهی زبان
بخش دوم: برنامه درسی زبان آموزی کودکان پیش‌دبستانی
فصل پنجم: پرورش مهارت‌های زبان فارسی
الف: تقویت و توسعه گوش دادن
گوش دادن با هدف درک و دریافت
گوش دادن با هدف تقویت حافظه سمعی
گوش دادن با هدف دریافت هسته معنایی پیام
گوش دادن با هدف التذاذ و حظ سمعی
ب: سخن گفتن
- حرکت از سخن خودمحور به گفت‌وگوی دو سویه
- به‌کارگیری کارابزارهای ارتباطی
- نوبت‌گیری و رعایت نوبت
- در جمع سخن گفتن یا مهارت ابراز وجود
- بیان احساسات خود برای شادی‌ها و غم‌ها
- توصیف و توضیح دیده‌ها و شنیده‌ها
پ: سخنی درباره رشد و تقویت خلاقیت زبانی
- احترام به هویت فردی
- پرورش تفکر
- توجه به تخیل کودکان
- توجه به هنر و ادبیات
ت: آمادگی برای خواندن و نوشتن
- آمادگی برای خواندن
- پرورش دقت و تمرکز شنوایی
- رشد و پرورش کلامی
- رشد و پرورش بینایی
- آمادگی برای نوشتن
- آماده‌سازی برای فن نوشتن
- آماده‌سازی برای نگاشتن اندیشه‌ها
فصل ششم: برنامه درسی زبان آموزی کودکان پیش‌دبستان در مناطق دوزبانه
مقدمه
رویکرد برنامه
اهداف برنامه زبان‌آموزی در مناطق دو زبانه
اصول ناظر بر برنامه زبان‌آموزی در مناطق دو زبانه
اصول حاکم بر روش‌های یادگیری – یاددهی
اصول حاکم بر ازرشیابی
ویژگی‌های مربیان زبان‌آموزی در مناطق دوزبانه
بخش سوم: روند طراحی و تولید یک فعالیت زبان آموزی با تاکید به مناطق دو زبانه
فصل هفتم: طراحی یک فعالیت
فصل هشتم: تدوین یک فعالیت
مرحله اول: پیش فعالیت
مرحله دوم: فعالیت اصلی
مرحله سوم: پس فعالیت
فصل نهم: چند نمونه از فعالیت‌های یاددهی- یادگیری زبان‌آموزی
بخش چهارم: عوامل و شرایط زبان‌آموزی
فصل دهم: عوامل موثر در زبان‌آموزی
فصل یازدهم: سن زبان‌آموزی
فصل دوازدهم: زبان‌آموزی و سبک‌های یادگیری
بخش پنجم: روش‌ها و راهکارها در آموزش زبان
فصل سیزدهم: روش‌های مبتنی بر درک زبان
فصل چهاردهم: روش‌های مبتنی بر رویکرد ارتباطی
فصل پانزدهم: روش‌های آموزشی عناصر زبانی
الف: روش‌های آموزش واژه
ب: روش‌های آموزش ساختار
پ: روش‌های آموزش کارکرد
فصل شانزدهم: نقش والدین در آموزش زبان به کودکان